10. มหาสาลปุตฺตสุตฺตํ

[40] ‘‘หิมวนฺตํ, ภิกฺขเว, ปพฺพตราชํ นิสฺสาย มหาสาลา ปญฺจหิ วฑฺฒีหิ วฑฺฒนฺติฯ กตมาหิ ปญฺจหิ? สาขาปตฺตปลาเสน วฑฺฒนฺติ; ตเจน วฑฺฒนฺติ; ปปฏิกาย วฑฺฒนฺติ; เผคฺคุนา วฑฺฒนฺติ; สาเรน วฑฺฒนฺติฯ หิมวนฺตํ, ภิกฺขเว, ปพฺพตราชํ นิสฺสาย มหาสาลา อิมาหิ ปญฺจหิ วฑฺฒีหิ วฑฺฒนฺติฯ เอวเมวํ โข, ภิกฺขเว, สทฺธํ กุลปุตฺตํ นิสฺสาย อนฺโตชโน ปญฺจหิ วฑฺฒีหิ วฑฺฒติฯ กตมาหิ ปญฺจหิ? สทฺธาย วฑฺฒติ; สีเลน วฑฺฒติ; สุเตน วฑฺฒติ; จาเคน วฑฺฒติ; ปญฺญาย วฑฺฒติฯ สทฺธํ, ภิกฺขเว, กุลปุตฺตํ นิสฺสาย อนฺโตชโน อิมาหิ ปญฺจหิ วฑฺฒีหิ วฑฺฒตี’’ติฯ

‘‘ยถา หิ ปพฺพโต เสโล, อรญฺญสฺมิํ พฺรหาวเน;

ตํ รุกฺขา อุปนิสฺสาย, วฑฺฒนฺเต เต วนปฺปตีฯ

‘‘ตเถว สีลสมฺปนฺนํ, สทฺธํ กุลปุตฺตํ อิมํ [กุลปติํ อิธ (สี.), กุลปุตฺตํ อิธ (สฺยา.)];

อุปนิสฺสาย วฑฺฒนฺติ, ปุตฺตทารา จ พนฺธวา;

อมจฺจา ญาติสงฺฆา จ, เย จสฺส อนุชีวิโนฯ

‘‘ตฺยสฺส สีลวโต สีลํ, จาคํ สุจริตานิ จ;

ปสฺสมานานุกุพฺพนฺติ, เย ภวนฺติ วิจกฺขณาฯ

‘‘อิมํ ธมฺมํ จริตฺวาน, มคฺคํ [สคฺคํ (สฺยา. ก.)] สุคติคามินํ;

นนฺทิโน เทวโลกสฺมิํ, โมทนฺติ กามกามิโน’’ติฯ ทสมํ;

สุมนวคฺโค จตุตฺโถฯ

ตสฺสุทฺทานํ –

สุมนา จุนฺที อุคฺคโห, สีโห ทานานิสํสโก;

กาลโภชนสทฺธา จ, ปุตฺตสาเลหิ เต ทสาติฯ

5. มุณฺฑราชวคฺโค

1. อาทิยสุตฺตํ

[41] เอกํ สมยํ ภควา สาวตฺถิยํ วิหรติ เชตวเน อนาถปิณฺฑิกสฺส อาราเมฯ อถ โข อนาถปิณฺฑิโก คหปติ เยน ภควา เตนุปสงฺกมิ; อุปสงฺกมิตฺวา ภควนฺตํ อภิวาเทตฺวา เอกมนฺตํ นิสีทิฯ เอกมนฺตํ นิสินฺนํ โข อนาถปิณฺฑิกํ คหปติํ ภควา เอตทโวจ – ‘‘ปญฺจิเม, คหปติ, โภคานํ อาทิยาฯ กตเม ปญฺจ? อิธ, คหปติ, อริยสาวโก อุฏฺฐานวีริยาธิคเตหิ โภเคหิ พาหาพลปริจิเตหิ เสทาวกฺขิตฺเตหิ ธมฺมิเกหิ ธมฺมลทฺเธหิ อตฺตานํ สุเขติ ปีเณติ สมฺมา สุขํ ปริหรติ; มาตาปิตโร สุเขติ ปีเณติ สมฺมา สุขํ ปริหรติ; ปุตฺตทารทาสกมฺมกรโปริเส สุเขติ ปีเณติ สมฺมา สุขํ ปริหรติฯ อยํ ปฐโม โภคานํ อาทิโยฯ

‘‘ปุน จปรํ, คหปติ, อริยสาวโก อุฏฺฐานวีริยาธิคเตหิ โภเคหิ พาหาพลปริจิเตหิ เสทาวกฺขิตฺเตหิ ธมฺมิเกหิ ธมฺมลทฺเธหิ มิตฺตามจฺเจ สุเขติ ปีเณติ สมฺมา สุขํ ปริหรติฯ อยํ ทุติโย โภคานํ อาทิโยฯ

‘‘ปุน จปรํ, คหปติ, อริยสาวโก อุฏฺฐานวีริยาธิคเตหิ โภเคหิ พาหาพลปริจิเตหิ เสทาวกฺขิตฺเตหิ ธมฺมิเกหิ ธมฺมลทฺเธหิ ยา ตา โหนฺติ อาปทา – อคฺคิโต วา อุทกโต วา ราชโต วา โจรโต วา อปฺปิยโต วา ทายาทโต [อปฺปิยโต วา ทายาทโต วา (พหูสุ) อ. นิ. 4.61; 5.148] – ตถารูปาสุ อาปทาสุ โภเคหิ ปริโยธาย วตฺตติ, โสตฺถิํ อตฺตานํ กโรติฯ อยํ ตติโย โภคานํ อาทิโยฯ

‘‘ปุน จปรํ, คหปติ, อริยสาวโก อุฏฺฐานวีริยาธิคเตหิ โภเคหิ พาหาพลปริจิเตหิ เสทาวกฺขิตฺเตหิ ธมฺมิเกหิ ธมฺมลทฺเธหิ ปญฺจพลิํ กตฺตา โหติฯ ญาติพลิํ, อติถิพลิํ, ปุพฺพเปตพลิํ, ราชพลิํ, เทวตาพลิํ – อยํ จตุตฺโถ โภคานํ อาทิโยฯ

‘‘ปุน จปรํ, คหปติ, อริยสาวโก อุฏฺฐานวีริยาธิคเตหิ โภเคหิ พาหาพลปริจิเตหิ เสทาวกฺขิตฺเตหิ ธมฺมิเกหิ ธมฺมลทฺเธหิ เย เต สมณพฺราหฺมณา มทปฺปมาทา ปฏิวิรตา ขนฺติโสรจฺเจ นิวิฏฺฐา เอกมตฺตานํ ทเมนฺติ เอกมตฺตานํ สเมนฺติ เอกมตฺตานํ ปรินิพฺพาเปนฺติ, ตถารูเปสุ สมณพฺราหฺมเณสุ อุทฺธคฺคิกํ ทกฺขิณํ ปติฏฺฐาเปติ โสวคฺคิกํ สุขวิปากํ สคฺคสํวตฺตนิกํฯ อยํ ปญฺจโม โภคานํ อาทิโยฯ อิเม โข, คหปติ, ปญฺจ โภคานํ อาทิยาฯ

‘‘ตสฺส เจ, คหปติ, อริยสาวกสฺส อิเม ปญฺจ โภคานํ อาทิเย อาทิยโต โภคา ปริกฺขยํ คจฺฉนฺติ, ตสฺส เอวํ โหติ – ‘เย วต โภคานํ อาทิยา เต จาหํ อาทิยามิ โภคา จ เม ปริกฺขยํ คจฺฉนฺตี’ติฯ อิติสฺส โหติ อวิปฺปฏิสาโรฯ